Trưa hè oi ả, giữa dòng người hối hả trên con phố Nguyễn Trãi đông đúc, một ông lão gầy gò, dáng lưng còng còng đang đẩy chiếc xe thồ cũ kỹ, trên đó là mấy bó rau muống, ít mướp đắng và vài quả cà chua được gói gọn trong rổ nan. Ông tên là Thành, đã 70 tuổi, từng là giáo viên dạy văn cấp ba, về hưu đã hơn 10 năm. Cuộc sống của ông giản dị, lam lũ nhưng không nghèo túng. Ông sống một mình trong căn nhà cũ ở ngoại ô Hà Đông, con trai ông – Quân, hiện là giám đốc một công ty công nghệ lớn, sống trong một biệt thự sang trọng ở khu đô thị cao cấp.
Hôm đó, ông Thành có cuộc hẹn với bà Sáu ở khu đô thị Royal City, mang rau đến giao như mọi lần. Tuy nhiên, khi đang cố luồn chiếc xe vào khu vỉa hè gần cổng chính, bánh xe đạp bất ngờ trượt lên viên gạch lát trơn, khiến xe nghiêng hẳn và… “xoẹt!” – một tiếng động nhỏ vang lên khi phần tay lái va quệt vào thân chiếc xe sang đen bóng đậu bên lề đường.
Một vết xước dài chừng 20 cm hằn lên cánh cửa chiếc Mercedes-Benz. Tim ông Thành như muốn rơi ra khỏi lồng ngực.
– “Trời ơi… chết tôi rồi…” – ông lẩm bẩm, tay run run vuốt nhẹ vết trầy như hy vọng nó sẽ biến mất.
Chưa kịp bình tâm thì một người phụ nữ trẻ, ăn mặc bóng bẩy, đeo kính râm hàng hiệu từ quán cà phê gần đó bước ra, ánh mắt đầy giận dữ:
– “Bác làm cái gì thế hả? Bác biết cái xe này bao nhiêu tiền không? Vết xước thế này chắc phải cả trăm triệu sơn lại!”
Ông Thành vội vàng cúi đầu:
– “Tôi… tôi xin lỗi. Tôi không cố ý. Tôi trả… trả tiền sửa cho cậu…”
Người phụ nữ cười khẩy:
– “Trả? Bác có biết một hộp sơn chính hãng cho xe này đã mấy chục triệu chưa? Bác bán rau cả đời cũng chẳng đủ tiền sửa đâu!”
Bối rối, sợ hãi, ông Thành bèn rút điện thoại, gọi cho con trai.
– “Alo… Quân à… Con có rảnh không… Ba vừa gây ra chuyện… nghiêm trọng…”
Dù chỉ nghe nửa câu, Quân đã bắt đầu cau mày. Chưa đầy 15 phút sau, một chiếc Mercedes G63 dừng phanh gấp bên lề. Quân bước xuống với vẻ mặt lạnh như tiền, bộ vest còn chưa kịp tháo cà vạt.
– “Ba làm gì ở đây?” – anh hỏi, ánh mắt liếc nhanh chiếc xe bị xước.
Khi biết sự việc, Quân lập tức rút ví, lấy một tấm danh thiếp đưa cho chủ xe Rolls-Royce:
– “Tôi là con trai bác ấy. Đây là danh thiếp tôi, cứ gọi cho thư ký tôi báo giá, tôi chịu trách nhiệm toàn bộ.”
Người kia có vẻ hài lòng, hậm hực quay đi, không quên ném lại:
– “Lần sau dạy lại ba mình đi, đừng để già mà dốt!”
Ngay lúc ấy, đôi mắt ông Thành tối sầm. Nhưng điều khiến ông đau hơn cả là khi Quân quay sang, không một lời hỏi han, chỉ nghiến răng:
– “Ba ra đường còn làm mấy việc vớ vẩn này làm gì nữa? Sao ba không ở nhà cho khỏe? Ba có cần tiền thì nói, chứ đừng bán rau rong như mấy người ăn mày thế này!”
Tim ông Thành thắt lại. Lần đầu tiên, ông thấy ánh mắt con trai như nhìn một người xa lạ.
Chiều hôm đó, Quân đưa ông về tận nhà. Suốt dọc đường, hai người không nói với nhau một lời. Xe dừng trước cổng, ông Thành mở cửa, lặng lẽ bước vào, để mặc con trai vẫn ngồi trong xe, ánh mắt chĩa thẳng về khoảng sân đầy lá rụng.
– “Ba có biết ba đang làm mất mặt con không?” – Quân nói, giọng đều đều.
Ông Thành dừng bước, quay lại:
– “Vậy là ba làm con xấu hổ… chỉ vì ba bán rau?”
Quân im lặng.
Ông Thành không giận, chỉ nhìn con một lúc rồi gật nhẹ:
– “Ba hiểu rồi. Lúc mẹ con mất, ba nuôi con ăn học, chẳng thấy xấu hổ. Còn bây giờ, ba chỉ đi bán rau để giết thời gian, lại làm con mất mặt…”
Ông quay đi, giọng trầm hẳn:
– “Không sao. Lần sau ba không ra đường nữa.”
Một tuần sau, Quân nhận được điện thoại từ cô thư ký:
– “Dạ, bên Rolls-Royce báo giá sửa xe rồi anh ạ. 68 triệu. Họ gửi hóa đơn.”
Quân gật đầu, không thắc mắc. Nhưng điều khiến anh ngạc nhiên là một bức thư tay do người giao hàng đưa tận nơi, đề ngoài bì: “Gửi Quân – con trai của ba”.
Trong thư, nét chữ quen thuộc hiện lên rõ ràng:
“Con trai,
Ba xin lỗi vì đã khiến con bối rối. Ba biết, con làm giám đốc, bạn bè đối tác của con đều là người giàu sang, còn ba thì chỉ là một ông già bán rau. Nhưng ba không bán rau vì cần tiền. Ba bán rau vì muốn có lý do để ra khỏi nhà mỗi ngày, để không bị giam mình giữa bốn bức tường đầy kỷ niệm của mẹ con.
Những người ba giao rau đều là bạn cũ, học trò cũ, hàng xóm cũ. Họ mua không vì cần, mà vì muốn ba có chuyện để làm. Có lẽ con không biết, hôm nay là giỗ mẹ con. Ba chỉ muốn mang ít rau sạch ba trồng ra mộ mẹ nấu bữa cơm tưởng nhớ.
Nhưng cuối cùng lại làm con bẽ mặt. Ba xin lỗi.
Ba không trách con. Ba chỉ mong, nếu một ngày nào đó con già đi, con cũng sẽ có một đứa con hiểu được những việc mình làm – dù chúng nhỏ bé, đơn giản, nhưng chứa đựng cả một đời người.”**
Quân đọc đến đây thì im lặng rất lâu. Tay anh run nhẹ. Mắt anh cay xè. Chiếc điện thoại rơi xuống bàn, phát ra một tiếng “cạch” khô khốc như vết cắt trong lòng anh.
Hôm sau, Quân lái xe đến nhà cha. Nhưng căn nhà im lặng, cửa đóng kín. Hàng xóm cho biết, ông Thành đã đi đâu từ sáng sớm, để lại một mảnh giấy nhỏ:
“Ba về quê vài hôm. Con đừng lo.”
Một tuần sau, Quân nhận được cuộc gọi từ chính người phụ nữ chủ xe hôm nọ.
– “Tôi vừa đi rửa xe, và phát hiện… vết xước hôm đó thực ra là bụi bẩn dính lên, chứ không phải trầy sơn. Thợ bảo chỉ cần lau là hết. Tôi trả lại anh tiền, không đáng đâu.”
Quân chết sững. Anh gặng hỏi:
– “Thế sao hôm đó anh lại nói… hàng chục triệu?”
– “Tôi tưởng thật. Với lại… thấy ông cụ già làm xước xe, tôi nổi nóng. Cũng muốn dằn mặt thôi… Không ngờ anh xử lý nhanh quá.”
Quân cúp máy. Anh không còn giữ được sự kiềm chế. Lòng anh đầy hối hận.
Chiều hôm ấy, anh lái xe suốt mấy giờ, về đến vùng quê nhỏ nơi ông Thành từng dạy học. Và ở đó, dưới gốc cây bàng già trong sân trường cũ, ông Thành đang ngồi trò chuyện cùng mấy người học trò cũ, vẫn với chiếc nón lá bạc màu và chiếc xe thồ quen thuộc.
Khi thấy con trai bước xuống xe, ông chỉ mỉm cười, không trách móc. Quân quỳ xuống, ôm chặt cha mình:
– “Ba ơi… Con xin lỗi. Con sai rồi… Con muốn ba dạy lại con, không phải cách sống giàu – mà là cách sống tử tế.”
Vết xước trên chiếc siêu xe rồi sẽ được lau sạch, nhưng những vết hằn trong lòng người cha, vết thương từ sự vô tâm của con cái, không dễ phai mờ. Câu chuyện này không chỉ là về một ông già bán rau, mà là về mỗi chúng ta – những người con đôi khi quá bận rộn với cuộc đời, mà quên rằng cha mẹ già đi không vì họ yếu đuối, mà vì họ đã dành cả sức lực để nâng đỡ ta trưởng thành.
Đừng để đến khi không còn cơ hội mới nói hai chữ: “Con hiểu.”
